خانواده

خانواده ، طلاق ، نفقه ، مهریه ، حضانت فرزندان ، تنفیذ طلاق و جهیزیه در ایران تابع قوانین و شرایطی خاص و متاثر از فقه شیعی است.

خانواده ، طلاق ، نفقه

قوانین خانواده

خانواده ، طلاق ، نفقه ، مهریه ، حضانت فرزندان ، تنفیذ طلاق ، جهیزیه ، قوانین خانواده عموما ناظر بر همین موارد است.

موارد به شرح ذیل هستند:
۱ – نامزدی و خسارات ناشی از برهم زدن آن
۲- نکاح دائم ،موقت و اذن( اجازه)در نکاح
۳- شروط ضمن عقد نکاح
۴- ازدواج مجدد
۵- جهیزیه
۶- مهریه
۷- نفقه زوجه و اجرت المثل ایام
۸- زوجیت تمکین و نشوز 
۹- طلاق ، رجوع ، فسخ و انفساخ نکاح ، بذل مدت ، و انقضای آن (برای عقد موقت) 
۱۰- حضانت و ملاقات طفل
۱۱- نسب
۱۲- رشد ، حجر و رفع آن
۱۳- ولایت قهری ، قیمومیت ، امور مربوط به ناظر و امین اموال محجورین و وصایت در امور مربوط به آنان
۱۴- نفقه اقارب 
۱۵- امور مربوط به غایب مفقودالاثر
۱۶- سرپرستی کودکان بی سرپرست
۱۷- اهدای جنین
۱۸- تغییر جنسیت

این قوانین از طریق دادگاه های خاص خانواده بنا به درخواست یک یا هر دو طرف زوجین، اعمال می شود.

دادگاه خانواده

خانواده ، طلاق ، نفقه را ادامه می دهیم. دادگاه خانواده تا پیش از تصویب و لازم الاجرا شدن قانون جدید حمایت خانواده، مصوب ۱۳۹۱/۱/۱۳,از دادگاه های حقوقی عمومی به شمار می رفت.
به موجب ماده واحده ی قانون « اختصاص تعدادی از دادگاههای موجود به دادگاه های موضوع اصل( ۲۱ ) قانون اساسی (دادگاه خانواده )» مصوب ۱۳۷۶ در حوزه قضایی شهرستان شعبه یا شعبی از دادگاه عمومی رسیدگی به دعاوی و اموری را که در صلاحیت دادگاه خانواده قرار داشت عهده‌دار بودند.

اما با توجه به قانون حمایت خانواده مصوب۱۳۹۱/۱۲/۱, دادگاه خانواده، دادگاه اختصاصی است.
زیرا از یک سو برابر ماده ۱ آن به« منظور رسیدگی به امور و دعاوی خانوادگی ،قوه قضاییه موظف است ظرف سه سال از تاریخ تصویب این قانون در کلیه  ی حوزه های قضایی شهرستان به تعداد کافی شعبه دادگاه خانواده تشکیل دهد.

 تشکیل این دادگاه در حوزه های قضایی بخش به تناسب امکانات به تشخیص رئیس قوه قضاییه موکول است ».
از سوی دیگر در ماده ۴ همان قانون، دعاوی و اموری که در صلاحیت دادگاه خانواده است شمارش شده است.
همچنین ،ترکیب دادگاه خانواده با دادگاه عمومی یکسان نیست.
زیرا این دادگاه با حضور رئیس یا دادرس علی‌البدل و قاضی مشاور زن تشکیل میشود که باید دست کم، متاهل و دارای۴ سال سابقه خدمت قضایی باشند .
افزون بر آن به صراحت ماده ۸  ق.ج.ح.خ. رسیدگی در این دادگاه بدون رعایت تشریفات آیین دادرسی مدنی انجام می‌شود.

سازمان ،صلاحیت و آیین دادرسی دادگاه خانواده

سازمان- دادگاه خانواده با حضور رئیس یا دادرس علی‌البدل و قاضی مشاور زن تشکیل می شود.
چنانچه قاضی مشاور زن به اندازه  کافی وجود نداشته باشد قوه قضاییه موظف است از قاضی مشاور مرد که واجد شرایط تصدی دادگاه خانواده باشد استفاده کند.

بنابراین قاضی مشاور، عضو دادگاه خانواده به شمار می‌رود.  قضات دادگاه خانواده باید متاهل و دارای دست‌کم چهار سال سابقه قضایی باشند .

صلاحیت – به موجب ماده ۴ ق.ج.ح.خ. رسیدگی به امور و دعاوی است که در بالا اشاره شده است.
به موجب تبصره همان ماده به دعاوی اشخاص موضوع اصول دوازدهم و سیزدهم قانون اساسی حسب مورد طبق قانون اجازه ی رعایت احوال شخصیه ایرانیان غیرشیعه در محاکم مصوب۱۳۱۲/۴/۳۱ و قانون رسیدگی به دعاوی مطروحه راجع به احوال شخصیه و تعلیمات دینی ایرانیان زرتشتی ،کلیمی و مسیحی مصوب۱۳۷۲/۴/۳ مجمع تشخیص مصلحت نظام رسیدگی می‌شود.
 تصمیمات مراجع عالی اقلیت‌های دینی مذکور در امور حسبی و احوال شخصیه ی آنان از جمله نکاح و طلاق معتبر و توسط محاکم قضایی بدون رعایت تشریفات، تنفیذ و اجرا میگردد.

متن قانون حمایت خانواده را از روزنامه رسمی می توانید مطالعه فرمائید. توضیحاتی هم در صفحه دادگاه حقوقی به نظر بازدید کنندگان می رسد